Kedide Mama Kabının Etrafında Eşeleme Hareketi

Kedide mama kabının etrafında eşeleme hareketi sık karşılaşılan ama çoğu zaman göz ardı edilen bir davranıştır. Bu hareket, kedilerin doğalarından gelen bazı içgüdüsel tepkilerle ilişkilidir. Pek çok kedi sahibi bu davranışı tuhaf ya da gereksiz bulabilir; ancak aslında kedinizin sergilediği bu tutum, onun hem psikolojik hem de fizyolojik durumuna dair önemli ipuçları barındırıyor olabilir.

Bu eşeleme hareketi, mama kabının etrafında patileriyle yeri kazıma, kabı itme ya da mama etrafındaki zemini koklama gibi çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Bu davranışın altında yatan nedenler oldukça çeşitlidir ve her kedi bireysel olarak değerlendirilmelidir. Yazının devamında, bu davranışın olası nedenlerini bilimsel veriler ışığında inceleyecek ve kedinizin sağlığı için ne anlama gelebileceğini detaylandıracağız. Kedinizin sergilediği eşeleme hareketine daha yakından bakarak onun ihtiyaçlarını daha doğru anlamanız mümkün hale gelecektir.

Davranışın Kökeni: Kedilerin Doğal İçgüdüleri

İçgüdüsel Tepkiler: Kediler evcilleştirilmiş olsalar da hâlâ birçok davranışlarını vahşi atalarından miras almışlardır. Mama kabı etrafındaki eşeleme hareketi, bu içgüdüsel davranışlardan biridir. Doğada kediler, avlarını yedikten sonra ya da yiyecek kalıntılarını gizlemek istediklerinde toprağı kazarak üzerini örterler. Bu davranış, hem diğer yırtıcılardan korunmak hem de avlarını daha sonra tüketmek için saklamak amacıyla gelişmiştir.

Koku Gizleme İsteği: Kediler oldukça hassas koku alma duyusuna sahiptir. Etrafta bıraktıkları yiyeceklerin kokusu, onları rahatsız edebilir ya da bölgeye başka hayvanları çekebilir. Bu nedenle mama kabının etrafını eşeleyerek, yiyeceğin kokusunu bastırmaya çalıştıkları düşünülür.

Beslenme Alışkanlıklarıyla İlişkisi

Mama Beğenmeme Durumu: Kediniz mama kabının etrafını eşeliyorsa, bu mamasını beğenmediği ya da o an için yemek istemediği anlamına gelebilir. Bazı kediler, tadını sevmedikleri mamalara karşı böyle tepkiler verebilirler. Özellikle yeni bir mama denenmişse ve kedi bu mamaya alışamamışsa, eşeleme hareketiyle bunu belli edebilir.

Tokluk Hissi: Kediler genellikle ihtiyacı kadar yerler. Eğer kediniz doymuşsa ama önünde mama varsa, bu mamayı daha sonra yemek üzere saklama içgüdüsüyle hareket ediyor olabilir. Bu durumda da kabın etrafını eşeleyerek mamayı gömmeye çalıştığı düşünülür.

Mama Tazeliği ve Kokusu: Bayatlamış, nemlenmiş ya da kokusu değişmiş mamalar kedilerin ilgisini çekmeyebilir. Kedi bu mamayı yemeyip, onu “gizleme” davranışı gösterebilir. Bu da eşeleme şeklinde kendini gösterebilir.

Ortam ve Eşyaların Etkisi

Mama Kabının Yeri: Kediler, kendilerini güvende hissetmedikleri alanlarda yemek yemeyi tercih etmezler. Mama kabı gürültülü, yoğun insan trafiğinin olduğu ya da başka evcil hayvanların sık geçtiği bir yerdeyse kedi bu durumdan rahatsızlık duyabilir. Eşeleme hareketiyle bu huzursuzluğunu gösterebilir.

Kabin Materyali ve Şekli: Bazı kediler mama kabının materyaline ya da şekline karşı da hassas olabilirler. Seramik, plastik ya da metal mama kaplarının her biri farklı sesler ve kokular yayabilir. Kediler, rahatsız oldukları mama kabı etrafında eşeleme yaparak bu durumdan kurtulmaya çalışabilir.

Zemin Kaplaması: Kabın konulduğu zemin de önemlidir. Halı üzerinde duran bir mama kabı, kedide daha belirgin eşeleme davranışına neden olabilir çünkü bu yüzey kazınabilir niteliktedir. Sert yüzeylerde bu davranış daha sınırlı kalabilir.

Duygusal ve Psikolojik Etkenler

Stres ve Anksiyete: Kedilerde stres, çok çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Eşeleme davranışı da bu belirtilerden biri olabilir. Özellikle evde yeni bir birey, başka bir evcil hayvan ya da rutin değişikliği varsa, kedi bu duruma stresle karşılık verebilir.

Dikkat Çekme İsteği: Bazı kediler mama kabı etrafında eşeleme hareketi yaparak sahibinin dikkatini çekmeye çalışır. Bu davranış genellikle sahibin tepki vermesiyle pekişir ve bir alışkanlığa dönüşebilir. Özellikle sahibi mamaya yeni mama koyduğunda ya da mama kabını değiştirdiğinde bu davranış ödüllendirilmiş olur.

Oyun Davranışıyla Karışması: Kediler meraklı ve oyun düşkünüdür. Özellikle yavru kedilerde mama kabı etrafında yapılan eşeleme hareketi, oyun davranışıyla karışabilir. Patileriyle mama kabını itmek, zemini kazımak ya da mama kabını çevirmek bazen yalnızca bir eğlence unsuru olabilir.

Eşeleme Hareketinin Gözlemlenme Şekilleri

Sık Görülen Hareket Biçimleri

• Patilerle mama kabının etrafındaki zemini tırmalama
• Mama kabını itme ya da çevirmeye çalışma
• Mama yemeden önce ya da sonra zemini koklama
• Mama kabının yanına oyuncak ya da kumaş taşıma
• Kabın üzerine patisiyle kum atma benzeri hareketler

Bu davranışlar genellikle birkaç saniye sürer ve ardından kedi ortamdan uzaklaşır. Ancak bu davranış sürekli hale geldiyse altında başka nedenler aranmalıdır.

Ne Zaman Endişelenmeli?

Davranışta Artış Gözleniyorsa: Kediniz daha önce bu davranışı sergilemiyorken son zamanlarda sık sık mama kabının etrafını eşelemeye başladıysa, bu bir sağlık sorununa işaret edebilir. Sindirim problemleri, diş ağrıları ya da iştah kaybı gibi durumlarda kedi mamaya yaklaşmak istemez ama mama ile ilgili bir şey yapma ihtiyacı hissedebilir.

Aşırı Obsesif Davranışlar: Kediniz mama kabının etrafında uzun süreli ve yoğun şekilde eşeleme yapıyorsa, bu kompulsif bir davranış halini almış olabilir. Böyle durumlarda veteriner hekim ya da bir hayvan davranış uzmanı ile görüşülmesi faydalı olacaktır.

Sahipler İçin Uygulanabilir Öneriler

Kedinizin Mamasını ve Kabını Gözden Geçirin

• Farklı marka ya da aromaya sahip mamaları deneyin
• Seramik ya da çelik mama kapları tercih edin
• Mamayı her gün taze tutmaya özen gösterin
• Mama kabını sakin ve sessiz bir alana yerleştirin

Daha Doğal Beslenme Ortamı Yaratın

• Mamayı küçük porsiyonlarla gün içine yayarak verin
• Mama kabının yanına kediye özel tırmalama tahtası yerleştirin
• Mama verirken kediyle kısa bir göz teması kurun ve ilgisini ölçün

Davranışı Anlamaya Çalışın: Eşeleme davranışı kediye özel olabilir. Bu nedenle her kedi bireysel değerlendirilmelidir. Onun diğer davranışlarıyla birlikte analiz edilerek daha net bir tablo elde edilebilir.

Bilimsel Araştırmalar ve Görüşler

Veteriner Davranış Bilimcilerin Yorumları: Uzmanlara göre, eşeleme hareketi büyük ölçüde içgüdüsel olmakla birlikte, çevresel koşullar tarafından da şekillenir. 2021 yılında yapılan bir çalışmada, evcil kedilerin %27’sinde mama kabı çevresinde benzer davranışlar gözlemlenmiştir. Bu davranışın daha çok tek başına beslenen ya da mama kabı sık sık değiştirilen kedilerde görüldüğü belirlenmiştir.

Davranış Bozukluğu Sayılmalı mı?: Çoğu durumda bu hareket normal kabul edilir. Ancak kedinin genel davranışlarında değişim, iştahsızlık, saldırganlık ya da aşırı saklanma gibi semptomlarla birlikte görülüyorsa, bu durum bir davranış bozukluğunun işareti olabilir.

Kedide mama kabının etrafında eşeleme hareketi çoğu zaman masum bir içgüdüsel davranış olsa da, bu davranışı gözlemlemek kedinizin ruh hali, sağlık durumu ve yaşam kalitesi hakkında ipuçları verebilir. Bu hareketi dikkatle izlemek ve nedenlerini anlamaya çalışmak, kedi sahiplerinin dostlarıyla daha sağlıklı ve uyumlu bir ilişki kurmalarına yardımcı olur. Kedinizi iyi tanımak ve davranışlarını bir bütün olarak değerlendirmek, onun ihtiyaçlarına daha doğru yanıt verebilmenizi sağlar. Unutmayın, her kedinin dünyası kendine özgüdür ve küçük bir hareket bile çok şey anlatabilir.