Buzağı doğar doğmaz ne yapılmalı?

Hayvancılıkta buzağılar, sürünün geleceğini oluşturduğu için onların sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmeleri ve büyümeleri büyük önem taşır. Buzağı doğar doğmaz yapılan ilk müdahaleler, yaşamlarının ilk günlerinde hayatta kalma oranlarını önemli ölçüde artırabilir. Ayrıca bu ilk adımlar, buzağının bağışıklık sisteminin güçlenmesine, sağlıklı büyümesine ve verimli bir yetişkin sığır haline gelmesine zemin hazırlar.

Buzağının Doğumdan Hemen Sonra Kontrol Edilmesi

Doğum tamamlandıktan hemen sonra buzağının durumu kontrol edilmelidir. Normal bir doğum sırasında buzağı, başı ve ön ayakları önde olacak şekilde dünyaya gelir. Doğumun ardından aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

• Solunumun Kontrol Edilmesi
  Buzağı doğduktan sonra ilk nefesini almalıdır. Eğer solunum başlamamışsa, burun ve ağzında biriken sıvılar temizlenmeli ve nefes almasına yardımcı olunmalıdır. Burun deliklerini nazikçe kuru bir bezle silmek, solunum yollarını açar. Solunum başlamazsa, burun deliklerine hafif bir üfleme veya göğüs bölgesine masaj yapılabilir.
• Göbek Kordonunun Kontrolü
  Göbek kordonu doğal olarak kendiliğinden kopar. Kopma noktasından enfeksiyon riski yüksek olduğu için antiseptik bir solüsyonla dezenfekte edilmelidir. Bu, enfeksiyonları önlemek ve buzağının sağlıklı bir başlangıç yapmasını sağlamak için kritik bir adımdır.
• Buzağının Kurulanması
  Buzağının vücut ısısını koruyabilmesi için doğumdan hemen sonra kurulama işlemi yapılmalıdır. Anne inek, buzağıyı yalayarak hem temizler hem de vücut dolaşımını hızlandırır. Ancak soğuk havalarda ekstra önlem almak ve kuru bir bezle buzağıyı kurulamak gerekebilir.

İlk Saatlerde Kolostrum (Ağız Sütü) Tüketimi

Doğumdan sonraki ilk saatler, buzağının hayatta kalması ve bağışıklık kazanması açısından çok kritiktir. Bu süreçte yapılacak en önemli şey, buzağıya kolostrum, yani ağız sütü verilmesidir.

• Kolostrumun Önemi
  Kolostrum, buzağının bağışıklık sistemini güçlendiren ve enfeksiyonlara karşı koruma sağlayan antikorlar açısından oldukça zengindir. Yeni doğmuş bir buzağının kendi bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmediği için kolostrum, buzağının hayatta kalması için hayati öneme sahiptir.
• Kolostrumun Zamanlaması
  Kolostrumun doğumdan sonraki ilk 2 saat içinde verilmesi gerekir. Bu süre zarfında buzağının bağırsakları antikorları emme kapasitesine sahiptir. Daha sonra bu kapasite hızla azalır.
• Kolostrumun Miktarı ve Kalitesi
  Buzağıya ilk 12 saat içinde vücut ağırlığının yaklaşık %10’u kadar kolostrum verilmelidir. Kolostrumun kaliteli olması, içerdiği antikor seviyesini doğrudan etkiler. Kalite kontrolü yapılmadığında, veteriner tavsiyesiyle donmuş kolostrum kullanılabilir.

Vücut Isısını Koruma

Yeni doğmuş buzağılar, vücut ısılarını koruyacak kadar güçlü değildir ve özellikle soğuk havalarda hipotermi riski altındadır.

• Isı Kaynağı Sağlama
  Doğum alanının temiz ve kuru olması önemlidir. Soğuk hava koşullarında buzağılar ısıtıcılarla desteklenmelidir. Ancak buzağıların doğrudan hava akımına maruz kalmaması gerekir.
• Kuru ve Konforlu Bir Yatak Hazırlama
  Buzağı için kuru saman veya talaş gibi yalıtıcı bir yatak hazırlanmalıdır. Yatak, buzağının üşümesini önler ve rahat bir dinlenme alanı sağlar.

Sağlık Kontrolleri

Doğumdan sonra buzağının genel sağlık durumu kontrol edilmelidir.

• Fiziksel Gözlem
  Buzağının refleksleri, hareketliliği ve genel görünümü incelenmelidir. Hareket etmekte zorlanan veya zayıf görünen buzağılar için veteriner müdahalesi gerekebilir.
• Vücut Sıcaklığı Ölçümü
  Buzağının normal vücut sıcaklığı 38-39°C arasında olmalıdır. Düşük sıcaklık hipotermiye işaret ederken, yüksek sıcaklık enfeksiyon belirtisi olabilir.
• Ağız ve Burun Kontrolü
  Buzağının ağız ve burun yollarında herhangi bir tıkanıklık veya anormallik olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Anne İnekle İlgili Yapılması Gerekenler

• Annenin Durumu Kontrol Edilmeli
  Doğumdan sonra annenin sağlık durumu ve rahminin tamamen boşalıp boşalmadığı kontrol edilmelidir. Plasenta (son) atılımı, genellikle doğumdan birkaç saat sonra gerçekleşir. Eğer plasenta atılmamışsa, veteriner müdahalesi gerekebilir.
• Anne ile Buzağının Teması
  Anne ve buzağı arasında bağ oluşması önemlidir. Anne inek, buzağıyı yalayarak hem temizler hem de onunla bağ kurar. Ancak anne inek, agresif davranışlar sergiliyorsa buzağıya zarar vermemesi için önlem alınmalıdır.
• Anne Sütünün Kontrolü
  Annenin sütü sağlıklı bir şekilde salgılanıyor mu, meme uçlarında bir tıkanıklık var mı kontrol edilmelidir.

Uzun Vadeli Bakım Planlaması

1. Aşı Programı
   Buzağıların bağışıklık sistemini güçlendirmek için veteriner tarafından önerilen bir aşı programı uygulanmalıdır. Bu program, buzağıyı enfeksiyonlara karşı korumaya yardımcı olur.
2. Dışkı Kontrolü
   Buzağının ilk dışkısı olan mekonyumun (ilk dışkı) atılıp atılmadığı kontrol edilmelidir. Mekonyum atılmazsa bağırsak tıkanıklığı riski oluşabilir.
3. Doğru Beslenme Programı
   Kolostrum döneminden sonra buzağının uygun bir süt ikame maması veya annenin sütüyle beslenmesi sağlanmalıdır.

Buzağı doğar doğmaz yapılan işlemler, onun yaşam kalitesini ve hayatta kalma şansını doğrudan etkiler. Solunumun kontrolü, göbek kordonunun dezenfekte edilmesi, kolostrum verilmesi ve vücut ısısının korunması gibi adımlar, buzağının sağlıklı bir şekilde büyümesine olanak tanır. Anne ineğin sağlık durumunun da göz ardı edilmemesi ve gerekli kontrollerin yapılması önemlidir. Sağlıklı bir başlangıç, buzağının gelecekte verimli bir yetişkin olmasını sağlar ve çiftçiye ekonomik anlamda katkıda bulunur.